top of page

Afet Riski ve Afetle Başa Çıkmanın Toplumsal Cinsiyet Boyutları

Yazarlar: Alvina Erman, Sophie Anne De Vries Robbé, Stephan Fabian Thies, Kayenat Kabir Mirai Maruo

Türkçeye Çeviren: Ümit Kuş

Yetişkin erkekler ve kadınlar ile oğlan çocukları ve kız çocuklarının afet dönemindeki deneyimleri farklılık gösteriyor.


Toplumsal cinsiyet dinamikleri, mağdurların afetlerden etkilenme biçimleri ile afet kaynaklı etkilerle başa çıkma ve iyileşme (toparlanma) kapasitelerini de etkiliyor. Toplumda halihazırda var olan cinsiyet eşitsizlikleri, cinsiyetlere göre farklılık gösteren afet etkilerine neden olabiliyor. Afet kaynaklı etkiler aynı zamanda toplumsal cinsiyet dinamiklerini de etkileyebiliyor. Bu durum, özellikle afet sonrası dönemde mağdurların karşılaşabilecekleri şoklarla başa çıkma kapasitesini de etkiliyor.


Afet Etkileri: Maruz Kalma ve Güvenlik Açığı

Doğal afetler toplumsal cinsiyetten bağımsızdır ama etkileri değil! Toplumsal cinsiyet ilişkileri ve ayrımcılık sebebiyle yetişkin erkekler ve kadınlar ile oğlan çocukları ve kız çocukları doğal afetlere farklı düzeylerde maruz kalıyor ve güvenlik açıkları ile karşı karşıya geliyor. Bu durum, erkekler ve kadınlar özelinde; gelir sağlama, ekonomik çıktı elde etme, ifade ve hak hürriyetine sahip olma gibi konularda erkekler ve kadınlarda farklılaştırılmış etkiler görülmesine neden oluyor. Bu etkilerin görüldüğü alanlar öncelikli olarak; sağlık, eğitim, ekonomik varlıklar, istihdam, maaşlar ve tüketim olarak sıralanabilir. Öte yandan kadınlar ve kız çocukları; 18 yaş altı ve zorla evlendirmeler, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet ve sosyal aktörler olarak kadınların varlığı gibi noktalarda da olumsuz bir gidişatla karşılaşıyor. Kadınlar; yaşam beklentisi, işsizlik, işgücüne yeniden katılım ve göreceli varlık kayıpları gibi çeşitli sonuçlarda afetlerden orantısız bir şekilde etkileniyor. Cinsiyete dayalı şiddet erkekler ve kadınlar arasındaki sistematik eşitsizliğin bir tezahürü olarak kriz zamanlarında daha da şiddetleniyor.

Başa Çıkma: Hazırlıklı Olma ve Üstesinden Gelme Kapasitesi

Afet Risk Yönetiminde Veri Eksiklikleri

Politika Oluşturmaya Yönelik Temel Mesajlar

Faydalanılan Kaynak: Gender Dimensions of Disaster Risk and Resilience, 2021 International Bank for Reconstruction and Development.

bottom of page